Dạy trẻ chậm nói tưởng chừng như đơn giản tuy nhiên nếu không có cách dạy cũng giống như phương pháp đúng thì sẽ không đem lại hiệu quả cao. Có nhiều phương cách dạy trẻ chậm nói, mỗi cách sẽ mang lại một hiệu quả riêng. Nhưng nhìn chung, tất cả đều đòi hỏi sự kiên trì và nhẫn nại của ba mẹ.
Khi nào cần dạy trẻ chậm nói?
- Trẻ không bức xúc lại với giọng nói hay âm thanh to khi trẻ từ sáu đến 8 tuần tuổi.
- Cha mẹ cười đùa với trẻ tuy nhiên trẻ không có bức xúc cho dù đã 2 tháng tuổi
- Thờ ơ với người và mọi vật xung quanh khi 3 tháng tuổi.
- Không quay đầu khi nghe thấy các âm thanh phát ra lúc trẻ 4 tháng.
- không hề biết tự cười cho dù đã 6 tháng tuổi.
- Không bập bẹ, ê a được từ nào lúc 8 tháng.
- Chưa nói được các từ đơn khi đã 2 tuổi.
- Trẻ giao tiếp kém, không thể nói được những câu đơn giản khi đã 3 tuổi.
Nguyên nhân khiến trẻ chậm nói
Trước khi các bậc phụ huynh suy nghĩ về cách dạy trẻ chậm nói thì hãy tìm hiểu kỹ xem nguyên nhân khiến bé bị chậm nói là gì. Khi nắm rõ ràng rõ nguyên nhân thì mới có thể tìm ra giải pháp hợp nhất.
Do môi trường sống của trẻ
Môi trường sống liên quan rất nhiều đến sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Nếu như trẻ sống trong môi trường lành mạnh và vui vẻ thì trẻ sẽ rất thông minh và biết nói từ rất sớm.
Ngược lại nếu như trẻ sống một gia đình luôn có tiếng cãi vã lớn tiếng, ô nhiễm không khí nặng, sống gần nơi ồn ào lâu ngày,… thì bé có rủi ro rất đều bị chậm nói. Chỉ phải có cách dạy cho trẻ chậm nói tốt thì hoàn toàn có thể khắc phục được việc này.
Do yếu tố tâm lý
Yếu tố tâm lý là điều không thể xem nhẹ trong quá trình phát triển của trẻ nhỏ. Ở những trẻ đã từng trải qua biến cố lớn, bị ngược đãi thì trẻ có khả năng mắc chứng chậm nói.
Trẻ sẽ luôn bị ám ảnh về những lần bị ngược đãi và luôn sống trong sợ hãi. việc này dẫn đến việc trẻ bị ức chế khả năng phát triển ngôn ngữ.
Do trẻ mắc chứng tự kỷ
Đây chính là một lý do phổ biến dẫn đến việc bị chậm nói. Khi mắc chứng tự kỷ các bé sẽ chậm phát triển trí tuệ, kém thông minh bằng khác đứa trẻ cùng tuổi.
Cùng lúc đó các bé chỉ nói được vài tiếng đơn giản và không rõ ràng trong khi các bạn cùng lứa đã nói được những câu dài.
Phương pháp dạy trẻ tự kỷ chậm nói đòi hỏi cha mẹ phải thật kiên nhẫn với trẻ vì trẻ tự kỷ chậm hiểu hơn rất nhiều so với những đứa trẻ khác.
Do trẻ bị bại não
Bệnh bại não có thể ảnh hưởng nhiều đến việc bé chậm nói. Não bộ chi phối các nơron thần kinh, liên quan đến việc phát triển ngôn ngữ.
Nếu não bộ bị thương tổn và hoạt động không ổn định thì khả năng trò chuyện của bé sẽ bị hạn chế. nếu hiện trạng kéo dài thì các cách dạy cho trẻ chậm nói sẽ có tỉ lệ thành công thấp hơn.
Dạy trẻ chậm nói tại nhà phải lưu ý những vấn đề gì?
Tích cực trò chuyện với bé
Mặc dù bé gặp vấn đề khi giao tiếp, hay không thể nói và phản ứng lại bố mẹ thì vẫn nên tiếp tục trò chuyện thường xuyên với bé. điều này sẽ cải thiện vốn từ ngữ, khả năng ngôn ngữ của bé khi mắc chứng trẻ chậm nói.
Đáng chú ý, ba mẹ nên tích cực trò chuyện với bé mọi lúc mọi nơi. mô tả cho bé hiểu bất cứ việc gì đang làm, điều này sẽ giúp tăng thêm vốn từ vựng cho bé.
Dùng hình ảnh trực quan
Một trong những cách hiệu quả để dạy trẻ chậm nói tại nhà là dùng hình ảnh trực quan. Khi bé nhìn thấy sự vật gì hoặc làm hành động gì thì bố mẹ nên mô tả sự việc bằng 1 hoặc 2 từ đơn giản để giúp bé nhớ từ vựng và học cách phát âm.
Giải đáp bé dạy trẻ chậm nói
Ba mẹ nên quan sát để hiểu bé muốn nói gì. đặc biệt khi bé nói chuyện và đặt ra câu hỏi, ba mẹ nên trả lời bé để khuyến khích bé tập nói.
Không nên bắt chước lại ngôn ngữ của bé
Khi mắc chứng chậm nói, bé sẽ phát âm không chuẩn. Ba mẹ không nên bắt chước lại những từ phát âm sai mà bé nói, tránh gây hiểu nhầm là bé nói đúng.
Cách dạy bé tốt đặc biệt là sửa lại những từ bé phát âm sai. Ba mẹ cần kiên nhẫn nhắc đi nhắc lại nhiều lần, bé sẽ có sự tiến bộ theo thời gian.
Nguyên tắc khi dạy trẻ chậm nói tại nhà
Nguyên tắc 1: Luôn hướng tới trẻ để đưa từ mới và trình bày
Nhiều bậc phụ huynh do đang “dở tay” nên khi trẻ hỏi về một điều gì đó thường vừa làm vừa nói. Việc này đối với trẻ phát triển bình thường có thể không ảnh hưởng nhiều nhưng với trẻ chậm nói thì nó không hiệu quả.
Khi được trẻ hỏi bất cứ điều gì, cha mẹ nên dừng công việc, dành khoảng thời gian nhỏ để trình bày định nghĩa với trẻ (bố mẹ nhớ nhìn vào mắt trẻ khi nói).
Sau đó, bố mẹ có thể nói với trẻ: bây giờ con sẽ quan sát bố/ mẹ làm nhé. Như vậy, bố mẹ vừa giới thiệu được từ mới hiệu quả, vừa không làm trẻ mất hứng lại không bị lỡ việc.
Nguyên tắc 2: Dạy trẻ chậm nói cần phải nói chậm rãi
Trẻ chậm nói phản ứng cũng thường chậm hơn, do vậy, bố mẹ nên nói với trẻ thật chậm và ngắn gọn. nên có sự trao đổi qua lại hai chiều: bố mẹ hỏi- trẻ giải đáp (dù chỉ là một từ “có” hoặc “không”), bố mẹ nói từ mới- trẻ nhắc lại,…
Nguyên tắc 3: Không lặp lại khi trẻ phát âm sai
Việc này bảo đảm trẻ sẽ luôn tự tin và cảm thấy yên tâm về phát âm của mình.
Nguyên tắc 4: Dạy trẻ chậm nói cần phải kiên nhẫn
Kiên nhẫn với trẻ là điều rất cần thiết tuy nhiên nhiều bật cha mẹ lại không làm được. Để dạy trẻ chậm nói thành công cha mẹ cũng như các thầy cô cần dành nhiều thời gian cho con
Nguyên tắc 5: Luôn tìm những câu khen ngợi thích hợp để cổ vũ trẻ
Lời kết
Bài viết trên đã chia sẻ kiến thức về các phương pháp dạy trẻ chậm nói tại nhà. Mong rằng đây sẽ là một nguồn thông tin bổ ích cho các bậc phụ huynh có thể hỗ trợ các bé mau chóng phục hồi và phát triển bình thường như những người bạn đồng trang lứa.
Xem thêm: Kinh nghiệm xây dựng thực đơn cho bé 1 tuổi
Phương Thoa – Tổng hợp, chỉnh sửa
(Nguồn tham khảo: hellobacsi, trituetreem, eva)